| Franciszek Andrzej Bobola Starowieyski ps. Jan Byk (8.07.1930 Bratkówka pow. Krosno - 23.02.2009 Warszawa) polski grafik, malarz, rysownik i scenograf, plakacista, kolekcjoner i pedagog. Prace często sygnował monogramem: "F. v B. S." = Franciszek von Biberstein Starowieyski. Pochodził z rodziny ziemiańskiej. Po ukończeniu liceum plastycznego w Krakowie w latach 1949-1952 studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych (ASP) w Krakowie u Wojciecha Weissa i Adama Marczyńskiego, a następnie od 1952 w ASP w Warszawie u Michała Byliny, gdzie uzyskał dyplom z malarstwa w 1955. Zajmował się malarstwem sztalugowym i ściennym, plakatem, grafiką użytkową głównie książkową, scenografią teatralną i telewizyjną, a także kaligrafią. Był twórcą Teatru Rysowania, który zapoczątkował w 1981. Po krótkim okresie ascetycznej w formie twórczości z lat 50. XX w. jego twórczość od lat 60. XX w. zaczęły cechować barokowa i surrealistyczna wyobraźnia, zmysłowość i fascynacja ciałem kobiecym o rubensowskich kształtach oraz refleksja nad przemijaniem i śmiercią. W jego twórczości obecne były liczne motywy fantastyczne i makabryczne, humorystyczne i groteskowe czy też elementy kaligrafii. Wypracował własny bardzo charakterystyczny, ekspresjonistyczny indywidualny oraz niepowtarzalny styl, był artystą totalnym. Tworzył w Warszawie i w Paryżu. W 1980 wykładowca w Hochschule der Künste w Berlinie, potem od 1993 w Europejskiej Akademii Sztuki w Warszawie jako profesor. Wielokrotnie wystawiał w galeriach i muzeach w Polsce i wielu krajach świata od 1955, miał ponad 100 wystaw indywidualnych od 1959 (w tym wystawa w Museum of Modern Art (MoMA) w Nowym Jorku 1985). Był laureatem wielu nagród, w tym w zakresie plakatu m.in.: Grand Prix na Biennale Sztuki Współczesnej Saô Paulo (1973) za zestaw plakatów, Grand Prix na 2 Międzynarodowej Wystawie Plakatu Filmowego Cannes (1974), Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu Paryż (1975), Annual Key Award gazety Hollywood Reporter Los Angeles (1975 i 1977), Srebrny Medal na Międzynarodowym Biennale Plakatu (MBP) Warszawa - 5. MBP (1974), 7. MBP (1978) i 17. MBP (2000), nadto nagrody na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym Chicago (1979 i 1982) oraz 3-krotnie Nagroda Roku w konkursie "Najlepszy plakat Warszawy" (1970, 1971, 2000). Jako plakacista debiutował 1956 słynnym "Płaczącym gołąbkiem pokoju". Czołowy twórca Polskiej Szkoły Plakatu z którą jednakże nie utożsamiał się. Autor ponad 300 plakatów niemalże wyłącznie filmowych, teatralnych i operowych; zob. Franciszek Starowieyski 2003 oraz https://culture.pl/pl/tworca/franciszek-starowieyski dostęp 19.04.2023 i https://niezlasztuka.net/o-sztuce/franciszek-starowieyski-artysta-skandalista-kolekcjoner/ dostęp 19.04.2023 |
